عارفین

💠درس دوم: انواع ستارگان💠

همانطور که در درس گذشته گذشت، قدما در مقام محاسبه وقایع نجومی اعتقاد داشتند که زمین مرکز بوده و تمام ستارگان و سیارات به دور زمین می گردند. این دیدگاه را به اصطلاح، نجوم پوسته پیازی می نامند. در حال حاضر دانشمندان به خورشید مرکزی معتقدند و باور دارند که زمین و سیارات منظومه شمسی به دور خورشید می گردند. با اینکه بسیاری از علما و دانشمندان قدیمی از چرخش زمین به دور خورشید اطلاع داشتند اما با استفاده از دیدگاه زمین مرکزی (یا همان نجوم پوسته پیازی) به این علم شریف می پرداختند. در هر دو صورت هیچ اشکالی پیش نمی آید و استفاده از دیدگاه قدما تنها باعث راحتی و سهولت در محاسبات خواهد شد. نتایج به دست آمده توسط علما و دانشمندان قدیم با وجود اینکه هیچکدام از دستگاهها و ابزارهای امروزی را در اختیار نداشتند حتی امروزه هم دقیق است و این چیزی است که در کتابهایشان کاملا مشهود است، به طوری که گاهی حتی از محاسبات امروزی هم دقیقتر است. بنابراین ما هم مطابق عقیده قدما هیات و نجوم را از روش قدیمی توضیح خواهیم داد و فرض می کنیم که ستارگان به دور زمین می چرخند.

قدما ستارگان آسمان را به دو دسته تقسیم کرده بودند و تعبیر متفاوتی نسبت به دانشمندان امروزی داشتند، یعنی همه اجرام (اعم از ستاره و سیاره) را ستاره یا کوکب می نامیدند.

دسته اول ستارگان ثوابت هستند که به آنها ستارگان بیابانی هم گفته میشود که قسم اعظم آسمان شب را تشکیل میدهند. ثوابت دارای حرکت بسیار کندی هستند و حرکت آنها تنها از طریق رصد مشخص میشود. در ضمن فاصله ثوابت از همدیگر همیشه یکسان است و هرگز تغییر نمیکند.

دسته دوم ستاره ها، ستاره های سیار (متحرک) هستند که به ترتیب نزدیکی آنها به زمین عبارتند از:

۱. قمر (ماه)

2.عطارد (تیر)

3. زهره (ناهید)

4. شمس (خورشید)

۵. مریخ (بهرام)

۶. مشتری (برجیس)

7. زحل (کیوان)

به بیان خیلی ساده تر می توانیم اینطور بگوییم که: به جز هفت ستاره سیار که در بالا تعریف کردیم، بقیه ستاره ها و کواکبی که در آسمان می بینید همگی کوکب ثابت هستند. پس اگر موقعیت هفت سیاره را در آسمان مشخص کنید و آنها را بشناسید می توانید مطمئن باشید که بقیه ستاره هایی که در آسمان با چشم غیر مسلح می بینید همگی کواکب ثابت هستند.

ممکن است این سوال پیش بیاید که امروزه سیارات دیگری نیز کشف شده اند، و یا اینکه دانشمندان امروزی، ماه و خورشید را جزو سیارات نمی دانند، پس ملاک قدماء از اینگونه تقسیم چه بوده است؟

در جواب میگوییم مبنای قدماء این بوده که فقط اجرامی را به عنوان ستاره های سیار به حساب بیاورند که با چشم غیر مسلح و بدون آلات و ادوات رصدی دیده شوند و حرکتشان نسبت به سایر اجرام آسمانی ظاهرتر باشد، که همین هفت موردی است که نام بردیم. علاوه بر این که در علوم غریبه و در احکام نجومی، خود همین عدد هفت، حسابی دارد. لذا باید به همین عدد هفت مقید باشیم.

پس خلاصه درس این شد که قدماء ستارگان را به دو دسته ثوابت و سیار تقسیم کرده اند. ان شاءالله در درسهای آینده بیشتر با این مبانی آشنا میشویم.